بررسی عملکرد شبکه های آبیاری بوسیله مدل هیدرودینامیکی sobek (مطالعه موردی شبکه آبیاری درودزن

محدودیت منابع آبی در استان فارس، افزایش میزان تقاضای آب در بخش کشاورزی، خشک سالی ها و سپری شدن بیش از نیم قرن از عمر شبکه درودزن و اتلاف زیاد آب در آن ایجاب می کند بازنگری اساسی در نحوه تحویل و توزیع آب در شبکه صورت گیرد. بررسی های کلی بیان گر آن است که عملکرد اغلب شبکه های آبیاری پایین تر از حد انتظار است. یکی از عواقب مدیریت و بهره برداری ضعیف در شبکه های آبیاری تحویل و توزیع نامناسب آب به کانال ها و انشعابات و به تبع آن توزیع نامناسب آب در سطح اراضی می باشد. در مطالعه به عمل آمده، بررسی و تعیین گزینه‏های مناسب مدیریت تحویل و توزیع آب به لحاظ مکانی و زمانی در شبکه، با استفاده از شبیه سازی شرایط موجود شبکه و توسط مدل هیدرودینامیک سوبک در شبکه آبیاری و زهکشی درودزن فارس انجام گرفته است. عملکرد در سطح کانال درجه سه با استفاده از شاخص های داخلی کفایت، مازاد و عدالت بررسی شد. این شاخص ها برای 10 کانال درجه سه در طی سه ماه فصل آبیاری 1391 و 1392 با استفاده از تحویل های آب اندازه گیری شده و نیازهای آبی محصول محاسبه شدند. برای بررسی وضعیت مقطع کانال و نیز تدقیق اطلاعات موجود، بازدیدهایی قبل از شروع فصل آبیاری انجام شد. مدل برای ضریب مانینگ 016/0 کالیبره شد. شش گزینه بهره برداری مختلف که منطبق بر نیاز آبی واقعی محصول می باشند تعریف گردید و با شیوه ی کنونی بهره برداری مقایسه شدند. نتایج نشان می دهد کانال اردیبهشت از لحاظ عدالت توزیع مکانی و زمانی آب عملکرد خوبی ندارد و کانال های بالادست بیش از کانال های پایین دست آب برداشت می کنند. با محاسبه شاخص های توزیع آب برای گزینه های بهره برداری مختلف، مشخص گردید که شرایط فعلی بهره برداری در محدوده عملکرد ضعیف قرار دارد. نتایج نشان داد که گزینه آبیاری منطبق با نیاز آبی 15 روزه می تواند برای افزایش عملکرد تحویل آب در منطقه مورد مطالعه، مفید واقع گردد. همچنین برای تمام گزینه های بهره برداری، بازشدگی دریچه های قطاعی بهینه شدند و با حالت غیر بهینه مقایسه شدند. با تحلیل نتایج مشخص گردید که در هر گزینه بهره برداری بازشدگی دریچه های کشویی در حالت بهینه تفاوت زیادی با حالت غیر بهینه دارند.